I strefa – Care Uder Fire czyli pomoc pod ostrzałem : jest to strefa, w której poszkodowany jest zobowiązany do udzielenia sobie pomocy (za pomocą opaski uciskowej/IPmeda) lub udzielenia wskazówek werbalnych na temat właściwego postępowania osobie poszkodowanej.

Działania, które należy podjąć w przypadku zostania rannym na polu walki:

• Zameldowanie o sytuacji do CC.
• Założenie opaski uciskowej (w zależności od sytuacji)
• Znalezienie twardej osłony.
• Wsparcie oddziału w likwidacji zagrożenia (jeżeli poszkodowany jest w stanie).

II strefa – Tactical Field Care czyli taktyczna opieka nad poszkodowanych w terenie: jest to strefa, w której po opanowaniu sytuacji taktycznej można poświęcić czas na udzielenie profesjonalnej pomocy medycznej poszkodowanym.

Jest to strefa względnie bezpieczna, a więc w każdej chwili może zamienić się w strefe CUF. Przed przystąpieniem do udzielenia pomocy poszkodowanym należy pamiętać o:

• Zadbaniu o własne bezpieczeństwo: rękawiczki medyczne, okulary ochronne.
• Zabezpieczeniu miejsca udzielenia pomocy.
• Przeanalizowaniu mechanizmu urazu, który wskaże nam na jakie obrażenia możemy się nastawić.
• Określeniu ilości rannych.
• Zebrać potrzebny sprzęt do udzielenia pomocy (jeżeli potrzeba).
• Wyznaczyć pomocnika dla ratownika poprzez skierowanie zapytania do CC (jeżeli potrzeba).
• Uzyskać zgodę od CC na podejście do rannego.

Protokół MARCHE:

M – Massive bleeding czyli opanowanie masywnych krwotoków za pomocą opaski uciskowej/ procedury pakowania rany.

• Podchodząc do poszkodowanego, nawiązujemy z nim kontakt. W trakcie podejścia głośno informujemy poszkodowanego, że zbliżamy się do niego.
• Jeśli występuje masywny krwotok/amputacja częściowa lub całkowita kończyny/zmiażdżenie należy założyć opaskę uciskową.
• Jeśli poszkodowany nie jest na poziomie świadomości- A, należy go rozbroić i sprawdzić poziom świadomości.

Postępowanie w przypadku wytrzewienia jelit:

• Delikatne przejrzenie czy jelita są całe.
• Przemycie jelit wodą jelit układając poszkodowanego na boku.
• Zabezpieczenie krwotoku z tętniczki, poprzez związanie ich z obu stron uszkodzonego jelita.
• Delikatne zapakowanie jelit do środka (przy podgiętych kolanach poszkodowanego).
• Założenie opatrunku osłonowego z mokrymi gazami.

Procedura pakowania rany:

– zlokalizowanie masywnego krwotoku, niemożliwego do zatamowania opaską uciskową.
– wyeksponowanie rany.
– znalezienie źródła krwawienia/rozerwanej tętnicy
– ucisk na ranę oraz utworzenie power ball ze środka hemostatycznego/combat gazy.
– włożenie power balla w znalezione źródło krwawienia oraz zapakowanie całego środka hemostatycznego/combat gazy do rany. (jeśli potrzeba wykorzystać kilka opatrunków).
– aby nie tracić 3min. Na ucisk, należy wykonać opatrunek uciskowy – nie przerywając ucisku opatrunku hemostatycznego.

A – Airway management czyli zabezpieczenie drożności dróg oddechowych:

• Sprawdzamy jamę ustną czy jest pusta (jeżeli znajduje się tam ciało obce – delikatnie staramy się usunąć je, przechylając głowę pacjenta na bok i wydłubując opuszkami palców ciało)
• Odchylamy głowę poszkodowanego do tyłu sposobem: czoło-żuchwa.
• Sprawdzamy oddech przez 10 sekund, sprawdzamy jego ilość, rytm oraz jakość. (prawidłowa wartość to 12-20 regularnych oddechów na minutę)
• Dobór rurki nosowo – gardłowej: wielkość rurki mierzona jest od płatka ucha do czubka nosa.
• Aplikacja rurki nosowo – gardłowej: do prawego nozdrza poszkodowanego, ścięciem w kierunku przegrody nosowej. (jeżeli nie jest on na poziomie świadomości A)
• Sprawdzamy działanie rurki N-G po przez ponowne badanie ilości, rytmu i jakości oddechów.

R – Respiratory management czyli zabezpieczenie ran klatki piersiowej:

• Sprawdzenie klatki piersiowej poszkodowanego pod względem obecności ran, lub obrażeń.
• Obrażenia klatki piersiowej „łatamy” opatrunkami okluzyjnymi lub zaklejamy je ze wszystkich stron.
• Przy obrażeniach klatki piersiowej może wystąpić odma. Objawami odmy są: patologiczny oddech (świstanie/charczenie), nierównomierna praca klatki piersiowej oraz mechanizm urazu może nam zasugerować również, że mamy do czynienia z odmą.
• Po zaklejeniu wszystkich ran klatki piersiowej* (również pleców) należy odbarczyć odmę: igłę do odbarczenia wkłuwa się między 2 a 3 żebrem w linii środkowo-obojczykowej nad górną krawędzią 3 żebra po stronie urazu, pod kątem 90° lub w linii pachowo przedniej, pomiędzy 4 a 5 żebrem nad górną krawędzią żebra.
  *przy wystąpieniu objaw odmy lecz braku ran klatki piersiowej, mamy do czynienia z odmą zamkniętą. Również należy ją odbarczyć.

C – Circulation – poszukiwanie pozostałych krwotoków, zbadanie poszkodowanego pod względem wstrząsu hipowolemicznego.

• Wykonanie blood sweep. Zaczynając od dalszych kończyn ku bliższym.
• Rozpoznanie fazy wstrząsu hipowolemicznego u poszkodowanego:

Badane parametry	I faza	II faza	III faza	IV faza
Oddech	12-20 głębokich i regularnych oddechów na min.	20-26 głębokich i nieregularnych oddechów na min.	26-34 patologiczny*	34+ patologicznych*
Puls**	60-100 Uderzeń na minutę	100-120 Uderzeń na minutę	120-140 Uderzeń na minutę	140+ Uderzeń na minutę
	S/P	S/P	S	S
Utrata krwi	Do 750 ml krwi	750-1500 ml krwi	1500-2000 ml krwi	>2000 ml krwi
Stan skóry	ciepła, sucha, różowa	ciepła, pot, różowa	chłodna, pot, blada	zimna, pot, szara

*Patologiczny oddech jest to każde odstępstwo od oddechu prawidłowego- 12-20 Głębokich, regularnych oddechów na minutę.
**Tętno powinno być wyczuwalne na szyi (S) oraz na tętnicy promieniowej (P).

H – Hypothermia and Head:

• Zabezpieczenie ran na głowie przy użyciu „obwarzanka” czyli zwiniętego w ringo bandaży elastycznych.
• Zadbanie o komfort termiczny poszkodowanego: koce, ogrzewacze.
• Przewrócenie poszkodowanego na bok, zbadanie pleców, kończyn dolnych.
• Ułożenia pacjenta na nosze, zabezpieczenie go przed wyziębieniem.
• Sprawdzenie AVPU/ABC/TX.

E – Everything else czyli stały monitoring parametrów życiowych poszkodowanego, uzupełnienie dokumentacji medycznej (przygotowanie raportu MIST-AT), szczegółowe badania urazowe (jeśli jest czas), ulepszenie wykonanych prowizorek (jeśli jest czas).

Przy każdym przemieszczeniu poszkodowanego/ postoju podczas marszu należy sprawdzić: AVPU/ABC/TX.

III strefa – Tactical Evacuation Care czyli pomoc w trakcie ewakuacji: jest to strefa, w której poszkodowany przygotowywany jest do transportu oraz poddawany jest dokładniejszym badaniom medycznym, w dalszym ciągu stan jego zdrowia podlega monitorowaniu.

Tekst: Falcon, Monika