Każ­da za­sadz­ka musi się opie­rać na skru­pu­lat­nym przy­go­to­wa­niu i do­kład­nym wy­ko­na­niu. Oto naj­waż­niej­sze, spe­cy­ficz­ne dla za­sadz­ki czyn­ni­ki, ja­kie na­le­ży brać pod uwa­gę na eta­pie pla­no­wa­nia i przy­go­to­wa­nia.

Re­jon za­sadz­ki

Je­że­li miej­sce za­sadz­ki nie jest na­rzu­co­ne przez prze­ło­żo­ne­go, do­wód­ca pa­tro­lu roz­wa­ża­jąc re­jon do przy­go­to­wa­nia za­sadz­ki zbie­ra jak naj­wię­cej in­for­ma­cji o wska­za­nym te­re­nie. Wy­ko­rzy­stu­je do tego celu mapy, szki­ce, zdję­cia lot­ni­cze i inne źró­dła. Je­śli to moż­li­we, oso­bi­ście prze­pro­wa­dza re­ko­ne­sans tego re­jo­nu. Na­le­ży zwra­cać uwa­gę na wy­stę­po­wa­nie w re­jo­nie za­sadz­ki na­tu­ral­nych prze­szkód te­re­no­wych i moż­li­wość ich wy­ko­rzy­sta­nia.

Do­brym tego przy­kła­dem może być dro­ga ze stro­mym wznie­sie­niem lub mo­kra­dła­mi z jed­nej stro­ny i do­god­ny­mi po­zy­cja­mi do pro­wa­dze­nia ognia z dru­giej. Brak prze­szkód na­tu­ral­nych może być uzu­peł­nio­ny mi­na­mi o dzia­ła­niu kie­run­ko­wym, ewen­tu­al­nie mi­na­mi od­cią­go­wy­mi. W do­brze przy­go­to­wa­nej za­sadz­ce prze­ciw­nik po za­ata­ko­wa­niu zo­sta­je od­cię­ty od resz­ty swo­ich sił i po­zba­wio­ny moż­li­wo­ści wy­ko­rzy­sta­nia swe­go po­ten­cja­łu. W ra­zie po­trze­by, aby zwa­bić go do stre­fy śmier­ci, wska­za­ne jest uży­cie pod­stę­pu, jed­nak naj­ko­rzyst­niej jest, je­śli sam te­ren w na­tu­ral­ny spo­sób zmu­sza prze­ciw­ni­ka do wej­ścia w stre­fę śmier­ci.

RE­JON ZA­SADZ­KI PO­WI­NIEN SIĘ CHA­RAK­TE­RY­ZO­WAĆ:

wa­run­ka­mi umoż­li­wia­ją­cy­mi jego ob­ser­wa­cję i ubez­pie­cze­nie okręż­ne 360 stop­ni,

wa­run­ka­mi unie­moż­li­wia­ją­cy­mi prze­ciw­ni­ko­wi nie­zau­wa­żo­ne po­dej­ście do stre­fy śmier­ci licz­ny­mi dro­ga­mi i z wie­lu kie­run­ków,

wa­run­ka­mi umoż­li­wia­ją­cy­mi ob­ser­wa­cję i za­blo­ko­wa­nie ewen­tu­al­nych dróg po­dej­ścia prze­ciw­ni­ka do stre­fy śmier­ci,

bra­kiem w stre­fie śmier­ci pól za­kry­tych, któ­re prze­ciw­nik mógł­by wy­ko­rzy­stać jako ukry­cie i osło­nę.

PO­ZY­CJE SIŁ PA­TRO­LU PO­WIN­NY SIĘ CHA­RAK­TE­RY­ZO­WAĆ:

do­brym po­lem ostrza­łu,

wa­run­ka­mi za­pew­nia­ją­cy­mi ma­sko­wa­nie oraz osło­nę przed ogniem prze­ciw­ni­ka,

prze­szko­da­mi unie­moż­li­wia­ją­cy­mi po­dej­ście prze­ciw­ni­ka od stro­ny stre­fy śmier­ci,

wa­run­ka­mi umoż­li­wia­ją­cy­mi szyb­ki od­skok pod osło­ną te­re­nu.

Tra­sy doj­ścia i wy­co­fa­nia

Tra­sy doj­ścia i wy­co­fa­nia się pa­tro­lu z re­jo­nu za­sadz­ki po­win­ny być do­kład­nie prze­my­śla­ne i wy­ty­czo­ne. Mu­szą one za­pew­niać ma­sko­wa­nie w trak­cie zaj­mo­wa­nia po­zy­cji i od­wro­tu oraz za­pew­niać szyb­kość od­sko­ku. Pod­sta­wo­wą za­sa­dą jest za­pla­no­wa­nie in­nej tra­sy doj­ścia niż wy­co­fa­nia. Po za­ję­ciu re­jo­nu za­sadz­ki koń­co­wy od­ci­nek tra­sy, któ­rą przy­był pa­trol po­wi­nien być do­kład­nie skon­tro­lo­wa­ny i wy­czysz­czo­ny z wszel­kich śla­dów obec­no­ści pa­tro­lu.

Pla­nu­jąc od­skok, do­wód­ca pa­tro­lu opra­co­wu­je rów­nież tra­sę za­pa­so­wą, któ­ra po­zwa­la unik­nąć ewen­tu­al­ne­go za­blo­ko­wa­nia pa­tro­lu przez prze­ciw­ni­ka w trak­cie wy­co­fy­wa­nia. W przy­pad­ku za­sadz­ki dłu­go­trwa­łej, naj­bliż­sze od­cin­ki tra­sy wy­co­fa­nia po­win­ny być sys­te­ma­tycz­nie pa­tro­lo­wa­ne w celu za­bez­pie­cze­nia się przed za­sko­cze­niem ze stro­ny prze­ciw­ni­ka.

Łącz­ność i kon­tro­la prze­bie­gu za­sadz­ki

Ści­sła kon­tro­la dzia­ła­nia jest nie­odzow­na na każ­dym eta­pie ope­ra­cji, przez każ­dy ze szcze­bli do­wo­dze­nia. Ża­den frag­ment dzia­ła­nia nie może być po­zo­sta­wio­ny sa­me­mu so­bie, bez nad­zo­ru i ko­or­dy­na­cji ze stro­ny do­wód­ców.

De­cy­du­ją­cym mo­men­tem ca­łej ope­ra­cji jest wej­ście sił prze­ciw­ni­ka do stre­fy śmier­ci, dla­te­go środ­ki i spo­so­by łącz­no­ści mu­szą za­pew­niać moż­li­wość prze­ka­za­nia i od­bio­ru in­for­ma­cji o prze­ciw­ni­ku oraz sy­gna­łów do otwar­cia ognia, a na­stęp­nie do zre­ali­zo­wa­nia po­szcze­gól­nych eta­pów dzia­ła­nia. Je­że­li nie jest to w ogó­le moż­li­we, otwar­cie ognia na­stę­pu­je w chwi­li, gdy czo­ło sił prze­ciw­ni­ka znaj­dzie się we wcze­śniej okre­ślo­nym miej­scu.

Łącz­ność ra­dio­wa musi być za­pew­nio­na przy­naj­mniej po­mię­dzy do­wód­cą pa­tro­lu i ubez­pie­cze­nia­mi oraz mię­dzy do­wód­cą pa­tro­lu i jego prze­ło­żo­nym.

Od­po­czy­nek

We współ­cze­snych kon­flik­tach zbroj­nych więk­szość za­sa­dzek for­ma­cji ogól­no­woj­sko­wych prze­pro­wa­dza­no w cią­gu 9-10 go­dzin, nie­jed­no­krot­nie jed­nak na­wet re­gu­lar­na pie­cho­ta or­ga­ni­zo­wa­ła za­sadz­ki dłu­go­trwa­łe (pod­czas dzia­łań Bry­tyj­czy­ków na Ma­la­jach i Bor­neo w la­tach 60-tych, je­den z pa­tro­li 99 Bry­ga­dy Pie­cho­ty Gur­khów wy­cze­ki­wał w za­sadz­ce 27 dni). Za­sadz­ka dłu­go­trwa­ła wy­ma­ga za­pla­no­wa­nia i zor­ga­ni­zo­wa­nia poza re­jo­nem ak­cji bazy pa­tro­lu wraz z sys­te­mem ubez­pie­czeń, ży­wie­nia, od­po­czyn­ku i ro­ta­cji na po­zy­cjach.

Naj­ko­rzyst­niej jest, gdy pa­trol może być po­dzie­lo­ny na trzy nie­za­leż­ne ele­men­ty: wy­cze­ku­ją­cy na po­zy­cjach, od­po­czy­wa­ją­cy w ba­zie oraz po­zo­sta­ją­cy w go­to­wo­ści jako wzmoc­nie­nie. Na po­zy­cjach ni­g­dy jed­nak nie może znaj­do­wać się mniej niż 33% sił pa­tro­lu. Aby taki sys­tem mógł funk­cjo­no­wać, za­sadz­ka musi być or­ga­ni­zo­wa­na przez kom­pa­nię. Pa­trol mniej licz­ny nie jest w sta­nie za­pew­nić od­po­wied­nich sił jed­no­cze­śnie na ubez­pie­cze­nie, szturm i wspar­cie oraz ich ro­ta­cję. W ta­kiej sy­tu­acji na okres od­po­czyn­ku do­wód­ca pa­tro­lu prze­ry­wa wy­cze­ki­wa­nie na po­zy­cjach i wy­co­fu­je ca­łość sił pa­tro­lu do bazy. Po od­po­czyn­ku pa­trol po­now­ne zaj­mu­je swo­je po­zy­cje do cza­su ko­lej­ne­go wy­co­fa­nia na od­po­czy­nek.

Ma­sko­wa­nie

Bez­błęd­ne ma­sko­wa­nie i ukry­cie to je­den z naj­waż­niej­szych aspek­tów za­sadz­ki. Wszy­scy żoł­nie­rze pa­tro­lu i ich wy­po­sa­że­nie mu­szą zle­wać się z oto­cze­niem, a wszel­kie śla­dy obec­no­ści pa­tro­lu w re­jo­nie stre­fy śmier­ci mu­szą być usu­nię­te. Ma­sko­wa­nie musi za­pew­niać ukry­cie przed ob­ser­wa­cją z każ­de­go kie­run­ku na wy­pa­dek po­ja­wie­nia się prze­ciw­ni­ka na­wet za po­zy­cja­mi pa­tro­lu.

Po za­ma­sko­wa­niu się na po­zy­cjach nikt nie może zmie­niać swe­go miej­sca ani po­ru­szać bez wy­raź­nej ko­niecz­no­ści. Cier­pli­wość i peł­na go­to­wość do dzia­ła­nia są czyn­ni­ka­mi chro­nią­cy­mi przed zde­ma­sko­wa­niem i nie­po­wo­dze­niem za­sadz­ki.

Sys­tem ognia

Ogień wszyst­kich środ­ków ra­że­nia musi być zor­ga­ni­zo­wa­ny w je­den spój­ny sys­tem, łącz­nie z ewen­tu­al­ny­mi środ­ka­mi wspie­ra­ją­cy­mi pa­trol spo­za re­jo­nu za­sadz­ki. Do­wód­ca pa­tro­lu musi okre­ślić spo­sób roz­po­czę­cia i prze­rwa­nia ude­rze­nia ognio­we­go oraz wy­zna­czyć po­zy­cje po­szcze­gól­nych ele­men­tów pa­tro­lu i usta­lić pasy bądź sek­to­ry ich ognia.

Sys­tem ognia ma za­pew­nić jak naj­sku­tecz­niej­sze ra­że­nie sił prze­ciw­ni­ka i unie­moż­li­wić im wy­co­fa­nie się bądź pod­ję­cie ja­kiej­kol­wiek for­my ak­tyw­ne­go prze­ciw­dzia­ła­nia. Efek­tyw­ność za­sadz­ki za­le­ży mię­dzy in­ny­mi od prze­pro­wa­dze­nia za­ska­ku­ją­cej dla prze­ciw­ni­ka na­wa­ły ognio­wej. Ogień po­wi­nien być pro­wa­dzo­ny z co naj­mniej z dwóch kie­run­ków, sku­pia­jąc się na celu. Wy­zna­cze­nie sek­to­rów ognia oraz przy­go­to­wa­nie na ich pod­sta­wie in­dy­wi­du­al­nych ogra­nicz­ni­ków sek­to­ra ognia chro­ni przed cha­otycz­nym ostrza­łem i tra­fie­niem po­zy­cji wła­snych zwłasz­cza w za­sadz­kach o bar­dziej zło­żo­nych kształ­tach.

Aby osią­gnąć za­sko­cze­nie, ogień żad­ne­go z ele­men­tów pa­tro­lu nie może być otwar­ty za­nim nie pad­nie usta­lo­ny sy­gnał.

Do­wód­ca pa­tro­lu opra­co­wu­je rów­nież spo­sób za­trzy­ma­nia sił prze­ciw­ni­ka. W żad­nym wy­pad­ku nie może to być wcze­śniej usta­wio­na na dro­dze prze­szko­da, po­nie­waż stwa­rza ona ry­zy­ko wzbu­dze­nia czuj­no­ści ubez­pie­czeń prze­ciw­ni­ka, a tym sa­mym utra­ty za­sko­cze­nia. W prak­ty­ce o po­wo­dze­niu lub klę­sce za­sadz­ki de­cy­du­ją pierw­sze chwi­le po otwar­ciu ognia przez pa­trol. Je­że­li jego na­si­le­nie, cel­ność i roz­ło­że­nie są nie­pra­wi­dło­we, do­cho­dzi do re­gu­lar­nej wal­ki, któ­rą trze­ba za­koń­czyć wy­co­fa­niem się pa­tro­lu ze wzglę­du na zbyt duże nie­bez­pie­czeń­stwo ze stro­ny od­wo­dów prze­ciw­ni­ka.

W przy­pad­ku za­sadz­ki or­ga­ni­zo­wa­nej przez dru­ży­nę wska­za­ne jest, aby jej dzia­ła­nie po­le­ga­ło je­dy­nie na ude­rze­niu ognio­wym za po­mo­cą min dzia­ła­nia kie­run­ko­we­go, gra­nat­ni­ków lek­kich oraz gra­na­tów ręcz­nych. W ta­kim przy­pad­ku in­dy­wi­du­al­na broń strze­lec­ka wy­ko­rzy­sty­wa­na jest w sy­tu­acji, gdy ude­rze­nie ognio­we po­wyż­szy­mi środ­ka­mi nie po­wio­dło się i prze­ciw­nik po­sia­da jesz­cze moż­li­wość prze­ciw­dzia­ła­nia. Dzię­ki temu, ze wzglę­du na nie­wiel­kie moż­li­wo­ści wal­ki, dru­ży­na może utrzy­mać w si­łach prze­ciw­ni­ka wra­że­nie, że albo atak zo­stał prze­pro­wa­dzo­ny przez środ­ki ar­ty­le­ryj­skie, albo przez licz­ny i sil­ny ele­ment, prze­ciw któ­re­mu dzia­łać on bę­dzie dużo ostroż­niej i wol­niej.

Nie­za­leż­nie od szcze­bla or­ga­ni­zu­ją­ce­go za­sadz­kę, ak­cję za­wsze roz­po­czy­na śro­dek, któ­ry może jak naj­sku­tecz­niej ra­zić prze­ciw­ni­ka i któ­re­go ogień od razu skie­ro­wa­ny jest bez­po­śred­nio na siły prze­ciw­ni­ka. Strzał z pi­sto­le­tu sy­gna­ło­we­go, dźwięk gwizd­ka bądź ko­men­da po­da­na gło­sem to pod­ręcz­ni­ko­we przy­kła­dy błę­dów w ini­cjo­wa­niu za­sadz­ki, któ­re za­pew­nia­ją do­świad­czo­ne­mu prze­ciw­ni­ko­wi ułam­ki se­kund po­trzeb­ne do bły­ska­wicz­nej re­ak­cji. Do­wód­ca pa­tro­lu, oprócz pod­sta­wo­we­go spo­so­bu ini­cjo­wa­nia za­sadz­ki, opra­co­wu­je rów­nież spo­sób za­pa­so­wy na wy­pa­dek kom­pli­ka­cji (może to być na przy­kład ogień jego bro­ni in­dy­wi­du­al­nej).

Waż­nym czyn­ni­kiem pla­no­wa­nia sys­te­mu ognia jest mak­sy­mal­na li­czeb­ność sił prze­ciw­ni­ka, prze­ciw któ­rym or­ga­ni­zo­wa­na jest za­sadz­ka. Czym licz­niej­szy jest prze­ciw­nik, tym pa­trol po­trze­bu­je więk­szej ilo­ści środ­ków o du­żej sile ra­że­nia, ta­kich jak miny dzia­ła­nia kie­run­ko­we­go, gra­nat­ni­ki lek­kie i gra­na­ty ręcz­ne. Dzię­ki od­po­wied­niej ilo­ści tego typu środ­ków, do­świad­czo­ny pa­trol jest w sta­nie prze­pro­wa­dzić skuteczną za­sadz­kę na­wet na siły trzy- lub czte­ro­krot­nie od sie­bie licz­niej­sze.

Jeń­cy

Nie­za­leż­nie od ro­dza­ju za­sadz­ki i po­ten­cja­łu pa­tro­lu, za­wsze moż­li­we jest prze­ży­cie ude­rze­nia ognio­we­go przez część sił prze­ciw­ni­ka zwłasz­cza w wa­run­kach ogra­ni­czo­nej wi­docz­no­ści. Je­że­li prze­ciw­nik bro­ni się lub nie pod­da­je w spo­sób jed­no­znacz­ny, pa­trol bez­względ­nie li­kwi­du­je go. Je­że­li się pod­da­je, musi być trak­to­wa­ny zgod­nie z po­sta­no­wie­nia­mi mię­dzy­na­ro­do­we­go pra­wa wo­jen­ne­go. W ta­kim przy­pad­ku może on zo­stać obez­wład­nio­ny i od­sta­wio­ny we wcze­śniej wy­zna­czo­ne miej­sce lub prze­trans­por­to­wa­ny zgod­nie z wcze­śniej­szy­mi usta­le­nia­mi.

Nie­za­leż­nie od ro­dza­ju i celu za­sadz­ki, pa­trol dzia­ła zgod­nie z za­sa­da­mi po­stę­po­wa­nia z jeń­ca­mi.

Przy­czy­ny nie­po­wo­dze­nia za­sa­dzek

Aby w peł­ni przy­go­to­wać się do or­ga­ni­zo­wa­nia za­sa­dzek, na­le­ży znać pod­sta­wo­we przy­czy­ny nie­po­wo­dze­nia po­dob­nych ope­ra­cji, po­nie­waż do­kład­na zna­jo­mość tych błę­dów chro­ni przed ich po­wtó­rze­niem. Na pod­sta­wie do­świad­czeń bry­tyj­skich wy­ni­ka­ją­cych z po­wo­jen­nych kon­flik­tów zbroj­nych, do pod­sta­wo­wych przy­czyn nie­po­wo­dze­nia za­sa­dzek za­li­cza się:

zde­ma­sko­wa­nie re­jo­nu za­sadz­ki przez śla­dy obec­no­ści pa­tro­lu w re­jo­nie stre­fy śmier­ci lub przez ruch na po­zy­cjach w mo­men­cie zbli­że­nia się prze­ciw­ni­ka,

zde­ma­sko­wa­nie re­jo­nu za­sadz­ki przez od­gło­sy człon­ków pa­tro­lu oraz ich uzbro­je­nia i wy­po­sa­że­nia,

przed­wcze­sne otwar­cie ognia,

ten­den­cja, zwłasz­cza w nocy, do strze­la­nia zbyt wy­so­ko,

brak kon­tro­li pro­wa­dzo­ne­go ognia – pa­tro­le nie były w sta­nie spraw­nie prze­rwać ognia i roz­po­cząć na­stęp­nych eta­pów dzia­ła­nia,

brak okręż­ne­go ubez­pie­cze­nia re­jo­nu za­sadz­ki – nie­pra­wi­dło­wo roz­miesz­czo­ne ubez­pie­cze­nia oraz brak moż­li­wo­ści wcze­sne­go in­for­mo­wa­nia o prze­ciw­ni­ku,

nie­spraw­no­ści bro­ni spo­wo­do­wa­ne za­nie­czysz­cze­nia­mi – brak lub nie­do­kład­nie prze­pro­wa­dzo­ne przy­go­to­wa­nie uzbro­je­nia i jego kon­tro­la,

brak lub nie­ja­sne okre­śle­nie sy­gna­łów do­wo­dze­nia i in­for­mo­wa­nia,

nie­pra­wi­dło­wo wy­zna­czo­ne sek­to­ry ognia lub brak dys­cy­pli­ny ognia – sku­pie­nie ostrza­łu zbyt wie­lu środ­ków na nie­wiel­kim od­cin­ku i stwo­rze­nie luk nie po­kry­tych ogniem.

W ar­ty­ku­le wy­ko­rzy­sta­no ob­szer­ne cy­ta­ty i frag­men­ty z książ­ki R. Ba­sa­ły­gi – „Dzia­ła­nia pa­tro­lo­we”.

Autor: plut. Marcin Cytrowski