Celem opracowania jest rozłożenie konstrukcji Plate Carrier na czynniki pierwsze i przedstawienie wykorzystywanych materiałów i technologii z uwzględnieniem ich wad i zalet.
Każdy użytkownik tego typu wyposażenia kieruje się indywidualnymi preferencjami lub wymaganiami misji, dlatego zachowany jest obiektywny balans w referowaniu ich cech. Użytkownik bogatszy o wiedzę zawartą w tekście będzie mógł odnaleźć się w coraz bardziej zaawansowanych konstrukcjach i świadomie zainwestować w coraz droższe i trudniej dostępne kamizelki. Stan technologii aktualny jest na 1Q2022.
1. Materiały
2. Taśmy montażowe
3. Pas
4. Klapa przednia
5. Panele
6. Wkładki dystansowe
7. Zapięcia i klamry
8. Systemy ratunkowe
1. Materiały używane w produkcji
Materiał z którego uszyta jest kamizelka musi być odpowiednio trwały oraz sztywny, aby zachować zwartą konstrukcję. Jako główną tkaninę/laminat stosuje się:
Poliester. Tani, lekki i przewiewny. Z minusów wypada wspomnieć, że wchłania wilgoć jak gąbka, jest mniej wytrzymały i potrafi mieć połyskującą fakturę.
Cordura. Wzmocniony nylon o wysokiej trwałości, wodpodoporności i tolerancji na zabrudzenia. Jest jednocześnie cięższy, dużo sztywniejszy, a z wiekiem (przy niedbałym użytkowaniu) laminat może się wykruszać. Dodatkowo Cordura występuje w różnych gęstościach (500D, 1000D), gdzie wyższa wartość oznacza większą grubość, wagę i wytrzymałość.
Inne wynalazki. W składzie kamizelek znajdziemy również materiały softshell używana jako lekki i elastyczny zamiennik Poliestru. Z kolei do elementów wymagających dużej odporności spotkać możemy Hypalon, który jest stosowany np. w pontonach. Idę o zakład, że ktoś z Sealsów wpadł na to podczas Hell Weeku.
2. Montaż wyposażenia
Poza pełnieniem funkcji kieszeni na płyty i wkłady balistyczne, Plate Carrier służy również do przenoszenia oporządzenia. Mimo upływu dwóch dekad, system MOLLE jest wciąż najpopularniejszym rozwiązaniem modułowego montażu ładownic, kieszeni itp. Obecnie (Q32022) możemy rozróżnić dwie jego wersje:
Naszywane. Taśmy montażowe są naszywane na główną warstwę materiału. Tworzona tym sposobem przestrzeń wykorzystywana jest do przytroczenia oporządzenia. Zalety to usztywnienie całej konstrukcji i wysoka trwałość. Zwiększona jest za to waga i grubość (dwie warstwy materiału).
Wycinane (tzw. MOLLEminus/laser cut molle). Są to wykonane precyzyjnie z wykorzystaniem lasera nacięcia w pojedynczej warstwie materiału. Kamizelka jest więc o wiele lżejsza i kompaktowa. Nacięcia mogą być podatne na uszkodzenia (cieńszy materiał) jeśli producent nie zastosował odpowiedniego procesu łączenia materiału dostosowanego do tego sposobu obróbki, dodatkowo może nie zachowywać sztywności przy noszeniu bez wkładu.
Coraz popularniejszym elementem montażu wyposażenia są dodatkowe, wypinane klapy przednie. Pozwalają one na szybką zmianę wyposażenia znajdującego się na kamizelce bez potrzeby przeplatania nowych ładownic. Większość popularnych firm działa na mocowaniu opartym o rzep oraz dwie klamry zatrzaskowe, pozwalając użytkownikowi na swobodne wybieranie między panelami różnych firm.
3. Pas łączący panele
W dużym uproszczeniu Cummerbund (bo tak się to ten element nazywa) służy do łączenia w płaszczyźnie poziomej obu kieszeni z płytami. Niby prosta szarfa, ale może przysporzyć dużo problemów i ograniczeń jeśli źle dobierzemy jej rozmiar lub materiał do naszych potrzeb. Pora je poznać:
Pełny. Nie odbiega wyglądem od reszty klasycznej kamizelki. Na główną warstwę materiału naszywa się taśmy nośne. Kamizelka zyskuje na stabilności (nie ugina się pod ciężarem) i pozwala na umieszczenie bocznego wkładu balistycznego. Zwiększa się nacisk na żebra (mniejsza elastyczność) i nie ma zbytniej przewiewności.
Szkieletowy. Oparta jest na wyciętych taśmach montażowych z pustymi przestrzeniami. Zmniejsza to wagę i zapewnia lepszą cyrkulację powietrza. Taśmy przy obciążeniu potrafią się uginać i przy ciasnym zapięciu uciskać żebra.
Elastyczny. Laminat zastępowany jest elastycznym materiałem. Praktycznie nie krępujące ruchów i oddychalne na całej powierzchni. Tracimy przestrzeń na montaż oporządzenia (brak Molle) i musimy pilnować, aby przy zakładaniu nie skręcić materiału. Istnieją wersje z stałymi wkładkami na magazynki.
Hybrydowe. Tu jedynie wyobraźnia i pomysłowość ogranicza producenta. W części nośnej pas może być pełny, a w wewnętrznej (regulowanej) wykonany z gumy. Innym wariantem jest zastepowanie pustych przestrzeni lekką siatką zapewniająca usztywnienie i cyrkulację powietrza.
4. Klapy przednie
Jest to część na wysokości łączenia panelu z pasem bocznym. Pod kątem ergonomii jest to najlepsze miejsce na umieszczenie ładownic do broni dlatego rozróżniamy dwie wersje klap przednich:
Zintegrowane. Jest to na stałe przyszyta do panelu przedniego warstwa materiału. Zaletą jest zwarta konstrukcja i brak konieczności jej ciągłej regulacji. Tracimy jednak możliwość szybkiego konfigurowania ładownic i skompresowania zarysu kamizelki pod niski profil bez zdejmowania ładownic z systemu molle.
Modułowe. Przestrzeń jest obszyta rzepem, a w górnej części montowane są klamry do przypięcia zewnętrznej klapy. Zyskujemy możliwość personalizacji kamizelki do zadania i użycia swoich ładownic. Zwiększają się jednak koszty (konieczne dokupienie dodatkowych elementów) i zostajemy przy łączeniu rzepem (ze wszystkimi jego wadami).
5. Konfiguracja paneli
Panel przedni to frontowa część kamizelki która daje kilka możliwości zintegrowania z dodatkowym ekwipunkiem. W górnej części panelu znajdzie się miejsce na panel administracyjny, ładownice pistoletowe, szlufki bądź pętle do poprowadzenia okablowania radia lub wężyka systemu hydracyjnego. Konkretnie:
System molle. Każde wolne miejsce jest dobre na jeszcze jedną taśmę montażową. Nowoczesne konstrukcje wykorzystują wersję MOLLEminus oraz szkieletową konstrukcję (duża ilość wycięć).
Wkładki. To zintegrowane kieszenie schowane pod głównym panelem. Dyskretne i kompaktowe. Dostęp do nich jest zwykle uciążliwy (w szczególności jeśli są zabezpieczone rzepem)
Rzepy. Zwykle na panelu przednim znajdziemy przestrzeń obszytą rzepem. Utrzyma on lżejsze wyposażenie lub naszywkę identyfikacyjną. Element ten ulega łatwemu zabrudzeniu i będzie “gryzł’ się z każdym innym rzepem w użyciu.
Inne wynalazki. Od pewnego czasu do przytwierdzania większego oporządzenia (np plecaków, paneli breachera itp) zaczęto używać zamków YKK. Elastyczne sznurowanie (Shockord) jest z kolei charakterystyczne dla wciąż popularnych JPC. Klamry Fastex są również opcją dla przytwierdzania większych paneli bez zdawania się jedynie na moc rzepów.
6. Wkładki dystansowe
Gdy przyjdzie nam działać w obciążonej kamizelce całymi dniami to doceniamy każde staranie dla zmniejszenia uciążliwości jej noszenia. Newralgicznymi obszarami są strefy najbardziej przylegające do ciała, czyli naramienniki i wewnętrzne części paneli. Elementy te zwykle przyszyte są na stałe lub rzepem “poduszkami” w formie:
Siatka dystansująca. Stosunkowo płaska przestrzeń przypominająca gąbkę. Równo rozłożona na powierzchni i przepuszczającą dobrze powietrze. Podatna na uszkodzenia mechaniczne i mniej komfortowa.
Pianka. Sztywniejsze, profilowane “zmiękczenie” przestrzeni przylegającej do ciała. Może ukształtować się ergonomicznie do ciała i tworzyć tunele do odprowadzania wilgoci. Może jednak tracić swoje właściwości z czasem (odkształcenia), mogą powstać ubytki i ma mniejszą oddychalność.
NIektóre kamizelki fabrycznie nie posiadają tak zwanych comfort pad-ów i trzeba je dokupić osobno, aby narożniki płyty balistycznej nie stykały się z ciałem wyłącznie przez cienki materiał kamizelki. Posiadają one w miejscach przeznaczonych na poduszki rzep do montażu. Rozwiązanie jest popularne w lekkich kamizelkach, których użytkownik chciałby maksymalnie zmniejszyć printing kamizelki np. podczas działań low profile.
7. Zapięcia i klamry
Wielkość kamizelki uzależniona jest od rozmiaru zastosowanej płyty/wkładu balistycznego. Nasze gabaryty są więc mniej istotne niż płyta SAPI, którą przenosimy. Nie wyklucza to jednak możliwości regulowania wysokości i szerokości Plate Carriera. Służą temu:
Taśmy samoszczepne (Rzepy). Łączone elementy pokryte są “męską” i “żeńską” końcówką rzepa, który można na całej jego długości regulować. Jest to proste, tanie i co do zasady niezawodne rozwiązanie. Z każdym rozszczepieniem wymaga kolejnej regulacji i łamie dyscyplinę dźwięku przy zakładaniu/zdejmowaniu kamizelki (jeśli ma być zachowana).
Klamry zatrzaskowe. Funkcjonalny patent z dwuczęściowymi klamrami. Solidne, ciche, nie wymagające ciągłej regulacji. Klamra jeśli znajduje się w kontakcie z ciałem potrafi uwierać przy dłuższym użytkowaniu, dodatkowo z racji, że jest to element kompozytowy może się połamać.
Klamry szybkowyczepne ROC. Coraz popularniejszy innowacyjne podejście do systemu klamr. Dwie “rurki” nakładane na siebie i otwierane szarpnięciem przy odpowiednim kącie. Jej kształt wpasowuje się w elementy kamizelki, nie wymaga regulacji. Przy zanieczyszczeniu gęstym żwirem może się nie doczepić, istnieje (raczej minimalne) ryzyko odpięcia.
8. Systemy ratunkowe
Kamizelka nie pokrywa całej powierzchni, a jedynie część centralna chroniąc najważniejsze narządy (serce, płuca, flaki wraz z ich treścią). Jeżeli jednak nie będzie nam sprzyjać szczęście i ulegniemy obrażeniom to wciąż kamizelka daje nam szanse na przeżycie. Rozwiązania pomocne przy zastosowaniu medycyny pola walki to:
Chwyt ewakuacyjny. Służy do ewakuacji rannego lub nieprzytomnego towarzysza. Ma formę naszytego pod kołnierzem uchwyty w kształcie odwróconej litery U lub wycięcia miejsca do ciągnięcia właściciela.
System szybkiego wypinania. Założona na rannego kamizelka nie ułatwia pracy medykowi, który widząc duże zakrwawione obszary musi ustalić źródło krwotoku. Gdy liczy się każda sekunda nie ma czasu na standardowe odczepianie pasa i naramienników. W kamizelkę wbudowywany jest przelotowy przewód, którego pociągnięcie rozłącza kamizelkę w płaszczyźnie pionowej i poziomej.
Podsumowanie
Założenia koncepcyjne kamizelki Plate Carrier mimo ogromnej ewolucji pozostały bez zmian. Wyzwania współczesnego pola walki oraz specyfika wymagań użytkowników stały się przyczyną zastosowania nowych materiałów i systemów. Część tych zmian jest wynikiem rozwoju technologicznego, czyniąc stare projekty mniej optymalnymi. Inne są szerszym wachlarzem zamiennych wariantów, zależnych od preferencji użytkownika (lżejsze, trwalsze, gotowe do rozbudowy). Korzyścią jest możliwość wyboru produktów spełniających oczekiwania świadomych swoich oczekiwań odbiorców.
Załączniki:
Opracował: Ram
Zdjęcia: Małgorzata Czyżewska